Nieuws

Ondanks het slechte weer gingen veel mensen aan de slag voor de wilde bij op de landelijke Bijenwerkdag op 15 en 16 maart 2019.

Ze zorgen voor de kers op je taart en de aardbeien onder je slagroom. Wilde bijen zijn heel belangrijk voor onze voedselvoorziening én voor het behoud van de natuur. Tachtig procent van alle Nederlandse plantensoorten is afhankelijk van bestuiving door wilde bijen en andere insecten. Toch hebben wilde bijen het niet makkelijk in Nederland. De helft van alle 358 soorten is bedreigd. Om de wilde bijen te ondersteunen organiseerden de provinciale Landschapsbeheerorganisaties samen met vele vrijwilligers en in samenwerking met Nederland Zoemt op 15 en 16 maart voor de tweede keer de landelijke Bijenwerkdag.

Door de vele regenval en harde windstoten zijn er veel locaties verplaatst naar een ander moment. Toch zijn er in elke provincie door bikkels op veel plekken mooie werkzaamheden verricht. In Drenthe werden bijenhotels, bijenheuvels en bloemenweides gemaakt en aangelegd. Ook werd er voor de wilde bij werk verricht in de voedselbanktuinen in Zuid-Holland. In Brabant hebben ze op een locatie in Geldrop zo’n 800 struiken en boompjes gepland. Dat wordt een bloemenpracht dit voorjaar!

Is jouw locatie dit weekend verplaatst of afgelast? Hopelijk kan je snel een andere keer aan de slag voor de wilde bij. Houd hiervoor de Landschapsbeheerorganisaties in de gaten of neem contact op met je locatieleider. De Bijenwerkdag vond plaats in samenwerking met NLDoet, de grootste vrijwilligersactie van Nederland.

Voor in de agenda: Op 13 en 14 april organiseert Nederland Zoemt voor de tweede keer de Nationale Bijentelling. Tel je ook mee?

Nederland Zoemt

LandschappenNL, Naturalis, IVN en Natuur & Milieu slaan de handen ineen. Met maar één doel. De wilde bij moet zich hier thuis voelen. Samen laten we Nederland zoemen voor de wilde bij. Nederland Zoemt is mogelijk gemaakt dankzij een extra bijdrage van de Nationale Postcode Loterij.

Op zaterdag 9 maart haalden inwoners van Drachtstercompagnie de scheppen uit de schuur. Op deze dag gingen zij namelijk aan de slag met een nieuwe boomgaard bij de pastorie en maakten zij een plantenborder bij het plaatselijke café in orde.

Op zaterdagochtend stond er heel wat te gebeuren. Na een officieel gelegenheid met de wethouder gingen een aantal vrijwilligers fruitbomen planten bij de pastorie. Basisschoolkinderen hielpen mee met het planten van lavendel in een nieuwe plantenborder. Langs de achterzijde van deze border werden inheemse rozen aangeplant. ’s Middags konden bewoners zelf aan de slag in de tuin met plantgoed dat vanuit het project ‘Doarpen yn ’t Grien’ van Landschapsbeheer Friesland geleverd werd.

Doarpen yn’t Grien
Naast deze plantdag werden er nog meer werkzaamheden uitgevoerd om het dorp groener te maken. Onder meer de Smidswei, het parkje bij het kunstwerk en de speeltuin werden nog aangepakt. De plantdag en de andere werkzaamheden in Drachtstercompagnie zijn onderdeel van het project Doarpen Yn’t Grien van Landschapsbeheer Friesland. Het doel van het project is de groenstructuur van het dorp versterken. Een groencommissie bestaande uit zeven inwoners van Drachtstercompagnie heeft zich in het afgelopen jaar met veel energie beziggehouden met het maken van plannen en met het organiseren van de uitvoering van deze plannen.

Ze zorgen voor de kers op je taart en de aardbeien onder je slagroom. Wilde bijen zijn heel belangrijk voor onze voedselvoorziening én voor het behoud van de natuur. Tachtig procent van alle Nederlandse plantensoorten is afhankelijk van bestuiving door wilde bijen en andere insecten. Toch hebben wilde bijen het niet makkelijk in Nederland. De helft van alle 358 soorten is bedreigd. Om de wilde bijen te ondersteunen organiseert Landschapsbeheer Friesland samen met vele vrijwilligers en in samenwerking met Cruydt-Hoeck en Nederland Zoemt op 15 en 16 maart voor de tweede keer de Friese Bijenwerkdag.

De grootste bedreiging waar de wilde bij mee te kampen heeft, is gebrek aan voedsel en nestgelegenheid. Dit is een direct gevolg van de intensieve grootschalige landbouw, de verstedelijking en het strakker en efficiënter beheer van het openbare groen. Bijen worden niet blij van gazons als een biljartlaken en bermen waaruit alle bloemen zijn verdwenen.

Met Nederland Zoemt wordt gezorgd voor structureel meer voedsel en nestgelegenheid voor wilde bijen. Dit gebeurt ook op de Bijenwerkdag. Met z’n allen aan het werk voor de wilde bij. Om het aantal nestgelegenheden te vergroten worden er bijenhotels gebouwd, open zandplekken gecreëerd en steilwandjes aangelegd. Tevens wordt de voedselvoorziening (nectar en stuifmeel) verbeterd en daarom worden kruiden, bloemen, struiken en bomen geplant. Op 20 locaties in Friesland kan iedereen de handen uit de mouwen steken tijdens de Bijenwerkdag. Landelijk zijn er 136 locaties waar men aan het werk kan.

Kijk op www.landschapsbeheerfriesland.nl/bijenwerkdag voor alle Friese Bijenwerkdag-klussen.

Naast de Bijenwerkdag zijn er diverse activiteiten en programma’s ontwikkeld die bijdragen aan bescherming van de wilde bij zoals; groen beheerprogramma voor gemeenten, lesprogramma voor scholieren, citizen science activiteiten met o.a de Nationale Bijentelling op 13 en 14 april 2019.
En natuurlijk het aanleggen van wilde bijenplekken in samenwerking met bewoners, vrijwilligers, gemeenten, maatschappelijke partners en bedrijven. De Bijenwerkdag op vrijdag 15 en zaterdag 16 maart wordt in heel Nederland georganiseerd. Kijk voor alle 136 locaties op Nederlandzoemt.nl. De Bijenwerkdag vindt plaats in samenwerking met NLDoet, de grootste vrijwilligersactie van Nederland.

Tijdens het jaarlijks Goed Geld Gala van de Nationale Postcode Loterij heeft LandschappenNL 13,5 miljoen euro ontvangen voor natuur en landschap in Nederland. De provinciale Landschappen en provinciale organisaties Landschapsbeheer zetten dit geld in om natuur en landschap voor nu en in de toekomst te behouden en beleefbaar te maken.

De provinciale Landschappen en stichtingen Landschapsbeheer zijn de Postcode Loterij en haar deelnemers zeer dankbaar voor deze bijdrage. Het stelt hen in staat natuur aan te kopen, in te richten en te beheren. De Landschapsbeheerorganisaties kunnen met deze bijdrage het Nederlandse landschap behouden door onder meer ruim 75.000 groene vrijwilligers professioneel te ondersteunen met kennis, kunde en materieel.

Op maandag 4 maart vond het Goed Geld Gala plaats, het jaarlijkse evenement waar de Postcode Loterij projecten honoreert en vooruitblikt op de toekomst. Op dit gala maakte de loterij bekend dat zij dankzij haar deelnemers dit jaar een recordbedrag van € 370.671.940,- kan schenken aan 106 goede doelen.

Kinderen spelen steeds minder buiten en komen daardoor niet meer vanzelfsprekend in aanraking met de natuur. Pyke Kroes (53) ijvert zich er al bijna heel haar werkzame leven voor dat te veranderen. Momenteel werkt ze als zzp-er en als medewerker voor  IVN. Ze ontwikkelt educatief materiaal en organiseert, coördineert en begeleidt projecten op het gebied van natuur en duurzaamheid. Bij alles wat ze doet is haar favoriete slogan: we gaan erop uit!

Pyke vertelt:

“Toen ik vroeger op de lagere school in Boazum zat, hadden we eens twee stagiaires. Zij werkten met ons aan het project Ús Lânskip en namen ons mee naar buiten. Dat vonden wij als kinderen toen heel bijzonder. De stagiaires hadden een grondboor meegenomen, lieten ons zeeklei zien en vertelden dat Boazum vroeger aan zee lag. Ik vond het fascinerend! Mijn belangstelling voor het landschap was gewekt.

Al zat het er misschien ook al wat eerder in. Ik ben bijvoorbeeld altijd in planten geïnteresseerd geweest, had al jong een herbarium gemaakt. Mijn vader werkte bij het Fryske Gea. Samen zijn we al die terreinen afgefietst. Dat heeft waarschijnlijk ook invloed op mijn ontwikkeling gehad. Uiteindelijk studeerde ik bosbouw en milieukunde, volgde de verkorte pabo en belandde ik in de natuur- en milieueducatie.

Leefomgeving

De basis van duurzaam gedrag ligt volgens mij altijd in de waardering voor wat je hebt. Als je je leefomgeving waardeert, zal je er zorgvuldig mee omgaan. Maar dan moet je die omgeving natuurlijk wel kennen. Mijn missie is om elk kind naar buiten te krijgen. Daar kun je het leven zelf voelen, ruiken en proeven. Dat is een veel diepere ervaring dan alleen het kijken, wat je naar plaatjes doet, of beeldschermen. Basisschool kinderen vinden dat hartstikke leuk. Pubers vragen om een andere aanpak, maar ook die zijn best ergens voor te porren. Het is belangrijk dat je maatwerk levert.

Veel gemeenten hebben een natuur- en milieueducatie steunpunt (NME). Hier kunnen scholen en organisaties een beroep op doen. Stel Staatsbosbeheer ziet het als een taak om kinderen met boswachters mee te laten lopen. En een school wil een buitenactiviteit voor de vrijdagmiddag, dan kunnen beide organisaties contact opnemen met een NME. Deze bemiddelt en zorgt dan voor een programma waar iedereen zich in kan vinden. NME's hebben vaak ook kant en klare programma’s waar scholen uit kunnen kiezen.

Routine

Ik bedenk vooral de programma’s. Dat hoeft niet ingewikkeld te zijn. Je kunt kinderen die op bezoek zijn bij een boer bijvoorbeeld vragen eens goed naar een koe te kijken. Wat voor kleur ogen heeft ze? Beschrijf haar poten eens? Of vraag eens om twee minuten stilte. Wat hoor je dan? Het doel is om de dingen op een andere manier waar te nemen, om zo ontdekkingen te doen. Het is altijd leuk te zien dat sommige kinderen daar helemaal van opbloeien. Niet iedereen voelt zich thuis is het huidige schoolsysteem.

Toch is het voor veel onderwijzers een drempel om eropuit te gaan. Zelfs als wij zoveel mogelijk voor ze organiseren. Je moet je routine loslaten en dat is moeilijk. Ons hele schoolsysteem is zo ingericht dat als je het boek maar volgt, je zeker weet dat de kinderen alles leren. Daarnaast werken veel leerkrachten parttime, de tijd is dan gauw op. Toch hoor ik, als we eenmaal buiten zijn, ze vaak verzuchten: ‘Geweldig, dit zouden we vaker moeten doen.’

Allergisch

Mijn eigen kinderen wilden ook niet naar buiten, maar ze moesten verplicht een uur buitenspelen van mij. “Als je terugkomt met een nat pak, krijg je een euro,” zei ik dan ook nog. Met een kwartier stonden ze alweer op de stoep met een zielig gezicht. En nooit had er één in de sloot gezeten.

Je ontkomt niet aan de trend. Kinderen worden door beeldschermen verleid en opgeslokt. Maar dat wil niet zeggen dat dat nooit meer zal veranderen. Facebook is toch ook niet meer in? Ik kijk zelf bijna geen tv meer en hier en daar ontstaan al wifi-vrije zones.

Het blijft belangrijk kinderen liefde voor de natuur bij te brengen. Zo komt hier geregeld een nichtje van negen op bezoek. Afgelopen week zei ik tegen haar: “We gaan wandelen of kanovaren. Kies maar.”

“Nee hé,” riep ze, “Ik ben allergisch voor buitenlucht!”

Uiteindelijk koos ze voor kanovaren en toen we door de golven schoten, schaterde ze het uit.

‘Jeukt het al?’ vroeg ik, ‘Je bent toch allergisch?’”

De serie Koplopers wordt mogelijk gemaakt door: Boerengilde, Burgerinitiatief Kening fan ‘e Greide, BoerenNatuur, Friese Milieu Federatie, Staatsbosbeheer, It Fryske Gea, Landschapsbeheer Friesland, NoorderlandMelk en Natural Livestock Farming.

Op 28 februari is in de gemeente Fryske Marren in de provincie Friesland het eerste kievitsei van 2019 gevonden. Nog nooit werd een eerste kievitsei zo vroeg gevonden! Deze vondst is om 11.53 uur gemeld bij LandschappenNL. Het ei is gecontroleerd door BFVW (Bond Friese VogelWachten) en gezamenlijk is vastgesteld dat het een vers ei is. De vinder is Eduard van der Hoek, lid bij BFVW en Vogelwacht Keeuwarden. Het ei (uit een nest met één ei) is gevonden op een maislandperceel in Fryske Marren.

Vroege aftrap van het Weidevogelseizoen

Met het vinden van dit kievitsei is het weidevogelseizoen 2019 begonnen. De start van het weidevogelseizoen is vroeger dan ooit. Veel landbouwwerkzaamheden moeten nog worden uitgevoerd. Des te belangrijker is daarom ook nu weer de inzet van vrijwilligers en boeren om de vogels de kans te geven vroeg en succesvol te beginnen. Vrijwilligers van de provinciale Landschapsbeheerstichtingen, de Bond van Friese Vogelwachten en de weidevogelcommissie Vanellus vanellus van stichting Beheer Natuur en Landelijk Gebied (SBNL), trekken vanaf nu tot half juni het land in om waar nodig samen met boeren nesten te zoeken en te beschermen tegen verlies door landbouwwerkzaamheden.

Vondsten afgelopen 10 jaar

2018 14 maart -Giessenlanden/2017 9 maart – Ronde Venen/2016 9 maart – St Oedenrode/2015 8 maart- Schelluinen/2014 5 maart - Delwijnen/2013 21 maart- Binnenveld Ede /2012 10 maart –Oudehaske
2011 6 maart -Maasland/2010 16 maart -Bunschoten/2009 8 maart- Eemnes /2008 3 maart- Eemnes

Vrijwillige weidevogelbeschermers

LandschappenNL ondersteunt circa 4.000 vrijwilligers die actief zijn met het beschermen van weidevogels, SBNL doet dat voor circa 200 vrijwilligers en de BFVW (Bond Friese Vogelwachten) voor circa 5.000 vrijwilligers. Voor deze vrijwilligers organiseren de provinciale organisaties Landschapsbeheer cursussen over bescherming en over monitoring. Ook worden materialen aangeschaft en krijgen de vrijwilligers indien nodig begeleiding. De weidevogelbeschermers trekken vanaf nu tot half juni het land in om samen met agrariërs waar nodig naar nesten van de kievit, grutto, tureluur en andere weidevogels te zoeken en te markeren. De markeringen maken het de boer mogelijk om rekening met de nesten te houden tijdens werkzaamheden. Door om een nest heen te maaien of een nest te verplaatsen krijgen weidevogels een kans om de eieren uit te broeden. Op de vernieuwde website www.boerenlandvogelsnederland.nl staan de aantallen gevonden nesten van de afgelopen 5 jaar. Ook de bevindingen uit 2019 krijgen een plek op de website.

Vrijwilligers (en boeren) dragen bij aan herstel van biodiversiteit

Vrijwilligers helpen boeren niet alleen bij het zoeken en beschermen van nesten, maar ze zijn voor de boer ook extra ogen in het veld. Zij kunnen helpen om het beheer dat jaar waar nodig aan te passen om weidevogels aan een goed broedsucces te helpen. De vrijwilligers voeren hun waarnemingen in op www.boerenlandvogelsnederland.nl. LandschappenNL en de aangesloten provinciale organisaties Landschapsbeheer en hun vrijwilligers werken nauw samen met agrarische collectieven en terreinbeheerders. Samenwerking van alle betrokkenen is een van de voorwaarden voor effectief weidevogelbeheer.

Weidevogelbeheer en Deltaplan herstel biodiversiteit

Weidevogelbeheer is een kwestie van lange adem, stapje voor stapje naar het beoogde doel. Op steeds meer plekken wordt duidelijk welke maatregelen effectief en haalbaar zijn. Natuurlijk kan het op veel plekken nog beter en moet met name de omvang van gebieden met effectief beheer nog verder omhoog. Het is echter buiten twijfel dat de inzet van vrijwilligers en boeren om weidevogels een goed broedsucces te bezorgen, een relevante bijdrage levert aan de doelen van het Deltaplan herstel biodiversiteit.