Nieuws

Het aantal meldingen bij het meldpunt ‘steenmarters en vleermuizen’ is in 2017 gelijk gebleven in vergelijking met het jaar daarvoor. Steenmartermeldingen zijn in de loop van voorgaande jaren wel flink in aantal toegenomen. Dit komt onder andere doordat de steenmarter zich steeds verder van oost naar west uitbreidt. Tevens zal de bekendheid van de steenmarter in het algemeen en daarnaast van het meldpunt een toename van het aantal meldingen teweeg kunnen brengen.

Met name uit Drachten komen veel steenmartermeldingen. Daarnaast zijn ook Oosterwolde, Gorredijk, Heerenveen en Joure, en inmiddels ook Appelscha en Wolvega zogenaamde ‘hotspots’. In het zuidoosten van de provincie komen steeds vaker meldingen uit Beetsterzwaag, Donkerbroek en Bakkeveen. In Noordoost-Friesland waren nog geen concentraties van meldingen, maar intussen kunnen we onder andere Harkema, Surhuisterveen en Veenwouden wel zodanig aanmerken. Verder naar het westen kunnen we inmiddels ook Leeuwarden en Sneek aan het lijstje toevoegen. Ook uit Franeker en Lemmer komen de laatste jaren steeds meer meldingen.

De herkomst van de vleermuismeldingen ligt verspreid over de provincie. Uit Sneek, Leeuwarden en Drachten en als groter geheel Nationaal Landschap De Noardlike Fryske Wâlden komen de meeste vleermuismeldingen.

De verwachting is dat het aantal meldingen in 2018 en de jaren daarna minimaal gelijk zal blijven en mogelijk nog verder zal toenemen.

Meer informatie over het meldpunt kunt u vinden op onze website. 

Janna van der Meer interviewt iedere twee weken een koploper op het gebied van landbouw en duurzaamheid.

“Dan zitten we samen in het land met onze verrekijker en verwonderen ons over al die rijkdom.”

Peter Dekens (53) woont met zijn vrouw Els (50) en hun vier kinderen op de Groningse klei. Hun adres valt onder het dorpje Sint Annen, dichtbij Bedum. Ze runnen een  gangbare melkveehouderij met 90 melkkoeien op 51 hectare land. Daarbij zet Peter zich met hart en ziel in voor de weidevogels.

Peter: “Met resultaat. Het tilt hier op van de grutto’s, tureluurs en kieviten. En het trekt blijkbaar ook weer andere vogels aan. Ik heb er dit jaar namelijk al 44 verschillende soorten geteld, waaronder een kerkuil, zwarte ruiter, wulp, goudbekplevier, witgatje en vele anderen. Met een wildcamera zagen we vorig jaar 10 kemphanen. Ze zijn helaas niet blijven broeden en vertrokken na een paar weken naar Scandinavië, maar was toch heel bijzonder. En nu telden we er 40!

Gepassioneerd

Ik hield altijd al van vogels, maar de laatste jaren ben ik er echt gepassioneerd mee bezig. Dat komt vooral doordat het Collectief Midden Groningen mij twee jaar geleden vroeg om mee te doen aan hun weidevogelbeheer. Ik heb namelijk een laagte in het weiland, die heel mooi als plas dras te gebruiken is. Het Collectief heeft voor een pomp gezorgd en nu staat er, in ieder geval tot 15 juni, water in en daar houden weidevogels van.

Om het nog aantrekkelijker te maken, heb ik vorig jaar een kruidenmengsel rond de plas dras gezaaid. Daar komen insecten op af en dat is voedsel voor de kuikens. In een monocultuur van Engels raaigras verhongeren ze. Raaigras wordt bovendien erg lang, als je het niet maait, waardoor de kuikens niet weg kunnen komen, als er alarm is. En het is daaronder ook nog koud. De beestjes verkleumen er.

Ik heb mijn Engels raai graszode ondergespit en opnieuw ingezaaid. Niet doodgespoten dus, want ik gebruik zo weinig mogelijk landbouwgif. Ik merk namelijk hoezeer het loont om daarvan af te zien.

Onkruid

Nu had ik in vergelijking met andere gangbare boeren al relatief veel onkruid in mijn weiland. Dat is door persoonlijke omstandigheden gekomen. Nadat mijn oudste zoon als baby werd ingeënt, werd hij heel ziek. Zo erg dat hij gehandicapt raakte. Dit had natuurlijk een enorme impact op ons gezin en daardoor was het bedrijf lange tijd niet belangrijk: ik deed het er een beetje bij. Wat is het mooi dat dat zogenaamde onkruid nu zo belangrijk blijkt te zijn voor de vogels. Die beesten maken me zo blij. Ze ontspannen me en zijn een verrijking van mijn leven!

Vorig jaar was er groot nieuws in Groningen: de Steppekiekendief was gesignaleerd. Waar hij zich ophield, werd geheim gehouden, maar later bleek dat hij op nog geen 400 meter van mijn plas dras zat te broeden. Achteraf heb ik hem wel gezien. Ik zag een vreemde, grote vogel, die enorm veel alarm veroorzaakte boven mijn weiland. Hiermee werd me ook meteen duidelijk wat de kracht van veel vogels is. Samen vormen ze een afweergeschut, waardoor ze veiliger zijn voor predatoren.

Vrijwilligers

We hebben gelukkig geen last van vossen, steenmarters, bunzingen en dergelijke. Om dat zo te houden, laat ik geen mensen dichtbij de plas dras, want dat laat een spoor achter. De vrijwilligers van het Collectief die de nesten beschermen, komen er ook niet. De nesten lopen immers toch geen gevaar, omdat ik er niet maai, zolang er gebroed wordt. In de percelen die niet onder de 15 juni maatregel vallen, komen ze wel.

Die vrijwilligers zijn deskundiger dan ik, als het om weidevogels gaat. Ik overleg altijd met hun, voordat ik iets in het weiland ga doen. Sommige boeren moeten daar niks van hebben, maar ik heb er geen moeite mee. Integendeel, die jongens zijn altijd enthousiast en dat werkt aanstekelijk. Je hebt een gezamenlijk doel en geniet met elkaar van de resultaten.

Ondernemer

En met kleine aanpassingen kun je veel bereiken. Als ondernemer, en dat is een boer, kun je best overwegen of dit ook bij jou past. Door de maatregelen die voor fosfaatreductie genomen worden, stikken we toch in het gras. De kuil blijft gewoon achter de stallen liggen. Sla je ogen open en kijk rond, zou ik willen zeggen. Het is niet moeilijk en het levert zoveel op.

Vaak ga ik ‘s avonds met mijn jongste zoon van twaalf even naar de vogels kijken. Dan zitten we samen in het land met onze verrekijker en verwonderen ons over al die rijkdom. Mooier wordt het leven niet.”

De serie Koplopers wordt mogelijk gemaakt door: Boerengilde, Burgerinitiatief Kening fan ‘e Greide, BoerenNatuur, Friese Milieu Federatie, Staatsbosbeheer, It Fryske Gea, Landschapsbeheer Friesland, NoorderlandMelk en Natural Livestock Farming.

Van 7 t/m 13 juni wordt vanuit het project Eetbaar Fryslân de 1e Streekweek georganiseerd. Doel is om het lokale product uit Fryslân in de schijnwerpers te zetten: Eet lokaal. Eet Fries! De Streekweek wordt een week vol activiteiten, excursies, proeverijen en rondleidingen door heel Fryslân. In totaal zijn er op meer dan 100 plekken in de provincie activiteiten.

Eetbaar Fryslân heeft de ambitie dat binnen 5 jaar alle Friezen kunnen kiezen voor duurzame lokaal geteelde producten, die makkelijk te verkrijgen zijn. Daarmee willen we:

de ecologische voetafdruk van de Friezen aanzienlijk verlagen (minder vervoerskilometers en lagere energiebelasting), de opbrengsten van het vermarkten van lokale producten in Fryslân houden en het beeld van Fryslân als de meest mooie en duurzame provincie van Nederland versterken.

Om de inwoners van Fryslân meer bekend te maken met de producten uit de eigen regio en de lokale producenten in het zonnetje te zetten wordt deze Streekweek georganiseerd. Producenten, boeren, lokale initiatieven, pluktuinen, aanbieders, horeca en collectieven zijn uitgenodigd om mee te doen en er hebben zich al meer dan 50 deelnemers aangemeld en ook nog eens ca. 40 supermarkten. Dat belooft een mooie week te worden! Het hele programma is vanaf half mei te vinden op de website: www.eetbaarfryslân.frl

In en om Balk zijn drie nieuwe wandelroutes aangelegd. Vanuit het dorp de natuur in; dat is het doel van de Groene Loper, een idee van de natuurorganisaties Landschapsbeheer Friesland en de Friese Milieufederatie. In Balk heeft Mijn Gaasterland, een groep mensen die actief is voor een duurzame toekomst en een betrokken samenleving, het idee van de Groene Loper gerealiseerd. Via een enquête werden inwoners gevraagd naar ideeën voor nieuwe wandelroutes. Niet alle wegen zijn begaanbaar, maar met een aantal grondeigenaren werden mooie afspraken gemaakt zodat er nu weer een wandelroute is langs het Slotermeer richting het Wyckeler Hop, de blauwe route. De groene route maakt een verbinding van Balk naar het Harichster bos en de rode route loopt langs de Luts en het Balkster bos.

Om de nieuwe wandelroutes wat extra cachet te geven is er in nauwe samenwerking met de Kunstkring Gaasterland  contact gelegd met kunstenaars die voor elke route een kunstwerk maakten. De wandelaar komt nu een bank van kunst en een kunstwerk tegen. De werkgroep van Mijn Gaasterland, die bestaat uit Hanneke Steensma, Marten Wesselius, Hotske Batteram en Klaas Knobbe van de gemeente, is erg tevreden met het resultaat en hoopt dat veel mensen de uitgerolde Groene Loper naar de mooie natuur en de kunstwerken zullen bewandelen. De routes zijn ongeveer 5 tot 7 km lang en starten allemaal in het centrum van Balk. Komende vrijdag zal burgemeester Fred Veenstra van de gemeente de Fryske Marren het informatiepaneel onthullen. De routes maken onderdeel uit van het wandelnetwerk Fryslan en zijn een stimulans om wandelend van de natuur te genieten.

Janna van der Meer interviewt iedere twee weken een koploper op het gebied van landbouw en duurzaamheid.

“De tijdsgeest heeft veel voor ons imago gedaan.”

Donkergroen is een hoveniersbedrijf, dat met vernieuwende groenconcepten komt. Dit landelijk opererend bedrijf heeft circa 700 medewerkers in dienst en werkt vanuit 17 locaties. Ik spreek met de directeur, Anja Kanters en Hoofd Ontwerp Elwin de Vink op het hoofdkantoor in Sneek.

Anja: “Vroeger was groenvoorziening vooral een kostenpost. Met beplanting vulde je de ruimte. Als het er netjes uitzag, was je klaar. Tegenwoordig wil men iets doen met groen en is men zich bewust van de vele mogelijkheden die dat biedt. Groen staat in een positief daglicht en daar profiteren wij van. Maar we willen als Donkergroen ook een rol spelen in deze vergroening. Wij zijn ervan overtuigd dat de samenleving te lang veronachtzaamd heeft, wat de natuur ons kan bieden.

Woningen in het groen blijken meer waard te zijn; groen voorkomt stress en bevordert het concentratievermogen; kinderen die in de natuur spelen worden minder dik; kantoormedewerkers blijven gezonder wanneer er planten in hun werkruimte staan; beplanting in de openbare ruimte zorgt voor wateropvang en is een natuurlijke oplossing voor urban heating; bomen vangen fijnstof af.

Oplossingen

Dit zijn allemaal actuele thema’s waarvoor groen oplossingen biedt. En denk ook eens aan wat een rijke vegetatie doet voor de bijen en voor biodiversiteit in het algemeen!”

Elwin: “Helaas zitten we vaak vast in onze eigen wet- en regelgeving. Neem nou het thema luchtkwaliteit in klaslokalen. Daar lopen wij tegenaan bij het concept ‘frisse school’.

Lokalen zijn met ventilatiesystemen uitgerust, die precies berekend zijn op de CO2 uitstoot van een bepaald aantal kinderen. Als je een raam openzet, raakt het systeem in de war. Dus zitten die lokalen potdicht. Wij willen juist tuindeuren in de lokalen, voor buitenlessen en om sport en spel te stimuleren. Ons ideaal is dat speelpleinen integraal onderdeel van het lesprogramma worden.”

Anja: “Veel schoolpleinen bestaan voornamelijk uit tegels. Toen wij een meer natuurlijke speelomgeving creëerden, kwam er protest van de ouders: de kinderen zouden vies worden. Daarom hebben wij, bij wijze van ludieke actie, rode kinder overalletjes meegeven bij de oplevering.”

Circulair

Elwin: “Toen we twee jaar geleden een groot project voor de ABN AMRO deden, kwamen onze ambities in een stroomversnelling. We hebben namelijk de tuin van het nieuwe paviljoen bij het ABN AMRO hoofdkantoor, mogen maken. Dat hele project is circulair ingericht. Circulair wil zeggen dat je zorgt dat er geen afval ontstaat. Je gaat zuinig en bewust met grondstoffen om. Nieuwe producten worden zo ontworpen, dat ze gemakkelijk hergebruikt kunnen worden. Maar je kijkt ook naar het productieproces.

Hierdoor zijn wij de inkoop van onze eigen beplanting heel anders gaan doen. We werken steeds meer met lokaal gekweekt, biologisch plantmateriaal.

Het ABN AMRO project was voor ons het bewijs dat de markt inziet, dat we een nieuwe richting op moeten. En kunnen! We besloten daar koploper in te willen worden.”

Anja: “Nu kunnen wij dat wel besluiten, maar we kunnen het niet alleen. Daarom is het cruciaal dat al onze medewerkers een omslag maken. Om dat voor elkaar te krijgen, schakelden we Stichting The Natural Step (TNS) in. Zij helpen bedrijven om duurzaamheid in hun bedrijfscultuur te verankeren. Door het hele land hielden we workshops. Dat was het begin. Je moet de boodschap blijven herhalen. Ik laat bijvoorbeeld op bijeenkomsten graag aansprekende filmpjes zien over het belang van duurzaamheid. En we hebben een koersplan tot 2035 uitgezet, met daarin onze doelen.

Dieselverbruik

Aan de andere kant krijgen wij als organisatie ook commentaar van onze medewerkers: “Waar blijven die nieuwe circulaire koffiekopjes?” is het dan. We hebben een lijst gemaakt van de meest vervuilende dingen die Donkergroen doet. Het ergst blijkt ons dieselverbruik te zijn. Daarom willen we overgaan op alternatieven, zoals elektriciteit en waterstof, maar dat heb je niet zomaar voor elkaar. We moeten steeds uitleggen dat het er toch echt aan komt.

Om de circulaire gedachte in deze regio meer handen en voeten te geven, hebben we de Vereniging Circulair Friesland opgericht. Dat is een samenwerkingsverband tussen bedrijven, kennisinstellingen en de overheid. De intenties zijn positief, maar ook hier moeten we geduld betrachten: veranderingen gaan langzaam in Friesland.”

Imago

Elwin: “Dat is wel eens frustrerend. Neem nou de Gemeente Amsterdam, daar is vergroening hét thema.  De overheid hanteert er sinds een tijdje echt een compleet duurzaam inkoopbeleid. Dat zie ik hier niet zo snel gebeuren. We zijn minder verstedelijkt en daardoor lijkt de noodzaak misschien minder groot. Maar een groot deel van het probleem gaat over een wereldwijd tekort aan grondstoffen.

Wat we wel zien, is dat Donkergroen steeds meer bij het begin van ontwikkelingsprocessen wordt betrokken. Vroeger waren we het sluitstuk. Zo van: oh ja, we moeten ook nog wat boompjes… Maar als je grote bomen op je dak wilt, moet de constructie dat wel kunnen dragen.”

Anja: “De tijdsgeest heeft veel voor ons imago gedaan. We zijn niet meer dat onderhoudsbedrijf, of die schoffelaars. Ook bedrijven als Heineken en de Lidl willen zich in toenemende mate als duurzaam profileren en gebruiken daar onder meer hun groenvoorziening voor. Volgens mij is dat geen pure berekening. Daar zitten ook oprechte drijfveren achter. Natuurlijk willen ze de markt bedienen, maar wat er in de lucht hangt, voelen ze ook persoonlijk. Net als wij.”

De serie Koplopers wordt mogelijk gemaakt door: Boerengilde, Burgerinitiatief Kening fan ‘e Greide, BoerenNatuur, Friese Milieu Federatie, Staatsbosbeheer, It Fryske Gea, Landschapsbeheer Friesland, NoorderlandMelk en Natural Livestock Farming.

Het gaat goed met de ringslang rondom Beetsterzwaag. Vrijwilligers van Landschapsbeheer Friesland troffen dit jaar aanzienlijk meer ringslangeieren aan in de broeihopen rondom het dorp ten opzichte van vorig jaar.

Vrijwilligers van Landschapsbeheer Friesland (LBF) waren afgelopen weken blij verrast tijdens het nakijken en weer opbouwen van de broeihopen. “In een broeihoop in de bossen van Beetsterzwaag zaten wel 1620 eieren”, vertelt Oege Hiddema, projectmedewerker van Landschapsbeheer Friesland. “Vorig jaar waren dat 310 eieren. De broeihoop nabij Koningsdiep bevatte 1280 eieren en dat is ook een forse stijging ten opzichte van 2016. Toen zaten er 195 eieren in.”

Vrijwilligers van LBF controleren de broeihopen elk jaar. “Door de broeihopen te monitoren krijgen we een beeld hoe de broeihopen ‘presteren’. Daarnaast is het nodig om jaarlijks de broeihopen opnieuw op te zetten om de broei te bevorderen. Anders worden ze niet meer gebruikt”, aldus Hiddema.

LBF is al lang actief om het biotoop van de ringslang te verbeteren. Een onderdeel hiervan is de aanleg van broeihopen. Uit onderzoek en uit eigen projecten is gebleken dat de aanleg van broeihopen een positief effect heeft op de ringslangpopulatie. LBF heeft in dit project vooral ingezet op de zogenaamde ‘hot spots’. Dit zijn broeihopen waarin soms honderden eischalen zijn aangetroffen. LBF heeft 50 bestaande broeihopen hersteld en 7 nieuwe broeihopen aangelegd in de omgeving van de bekende ‘hotspots’. De slang is overigens niet giftig en eet vooral muizen en kikkers.