Begin vorig jaar is het project ‘Herstel Agrarisch Cultuurlandschap – Fryslân’ gestart. Een samenwerkingsband tussen de zeven Friese Agrarische Collectieven en Landschapsbeheer Friesland. Het project is gericht op het herstel van het agrarische cultuurlandschap in de provincie waarbij gewerkt wordt aan het terugbrengen van waardevolle landschapsstructuren, de biodiversiteit en de identiteit van het landschap.
Agrische en historische erven
Een van de eerste maatregelen is het herstel en versterken van agrarische en historische erven. De traditionele boerenerven en beplantingsvormen worden in het landschap teruggebracht, waarbij ook gekeken wordt naar het beter inpassen van de bebouwing. Opgaand groen op de erven is niet alleen zeer waardevol voor het behoud van allerlei kenmerkende plant- en diersoorten, het zorgt bovendien voor een aantrekkelijk landschap om in te recreëren en te wonen.
Windsingels, laanbomen, fruitbomen, struiken en hagen en struweel op de boerenerven zijn voor veel soorten insecten en vogels een ideaal leefgebied. De ringmus, boerenzwaluw en kerkuil vinden hier beschutting en voedsel. Daarbij worden erven ook wel gezien als de ‘stepping-stones’ voor soorten met een beperkte mobiliteit zoals bijvoorbeeld de egel, in een groter ecologisch netwerk. Zij gebruiken de erven om van gebied naar gebied trekken. De erven vormen daarin de verbindende schakel.
Naast de maatregelen van erven wordt in de periode van 2020 tot en met 2022 ook gewerkt aan het aanleggen van akkerranden, elzensingels, natuurvriendelijke oevers, bolle graslanden en opvaarten.
Waarom grijpen we in?
Ons landschap is mede ontstaan door menselijk handelen. Door een combinatie van de bodem, hydrologie en inrichting door de mens, is een rijk en gevarieerd landschap ontstaan. Gevarieerd door verschillende landschapstypen, zoals open en gesloten elementen, maar ook variatie in biodiversiteit (flora en fauna). Wanneer we geen herstelmaatregelen uitvoeren, verdwijnt een belangrijk deel van deze variatie door dagelijks gebruik.
Selectie deelnemers agrarische en historische erven
Voor de eerste maatregelen op de agrarische en historische erven zijn op basis van de gestelde criteria uit de beschikking potentiële deelnemers geselecteerd. Uit ruim 3000 erven zijn 400 deelnemers geselecteerd die onlangs een brief ontvangen hebben. Van deze 400 geselecteerde erven kunnen ca. 75-80 daadwerkelijk meedoen met het project. Dit is afhankelijk van de te maken kosten per erf. Er zijn onvoldoende middelen beschikbaar om alle 400 erven uit te voeren.
Heeft u een brief ontvangen? Dan bent u een van de 400 geselecteerde erven onder de noemer ‘Agrarische en Historische erven’. Bij de brief heeft u ook een aanmeldformulier van ons gekregen. Wanneer u mee wilt doen aan het project vragen wij u het ingevulde formulier voor 15 februari 2021 toe te sturen naar: erven-hacf@landschapsbeheerfriesland.nl.
Aangezien er een beperkt aantal middelen beschikbaar is, wordt er uiteindelijk een selectie gemaakt van 75-80 erven.
De geselecteerde erven worden door een erfspecialist bezocht. Naar aanleiding van de wensen van de deelnemer, bodemsoort, hydrologie en historische functies op het erf, wordt een erfbeplantingsplan opgesteld. Bij historische functies kunt u bijvoorbeeld denken aan de traditionele indeling van het erf. Waarbij het voorste gedeelte (vrouwelijke deel) vaak gekenmerkt worden door moestuin, siertuin, boomgaard. Het achterste ‘mannelijke’ deel waar over het algemeen de schuren staan en zicht op de landerijen is, heeft vaak een open karakter.
Er wordt gekeken naar de huidige situatie van bijvoorbeeld beplanting en bedrijfsvoering, maar ook wordt gevraagd naar de toekomstige wensen van de eigenaar. Bij het opstellen van het plan wordt gekeken naar gebruik van historisch passend en streekeigen beplantingsmateriaal. Iedere streek heeft namelijk zijn eigen identiteit. Daarbij kunt u denken aan windsingels, historische hoogstam boomgaarden, beplanting langs de oprijlanen, solitaire bomen en/of hagen en heggen. In overleg met de erfspecialist wordt bepaald welke maatregelen op uw erf uitgevoerd kunnen worden.
Het ontwerp, de beplanting en instructies voor aanleg, onderhoud & beheer worden vergoed uit het project. Kosten met betrekking tot de aanleg, zoals bijvoorbeeld het graven van plantgaten, zijn voor rekening van de deelnemer aan het project.
Meer informatie?
Neem voor vragen contact op via erven-hacf@landschapsbeheerfriesland.nl of bekijk voor meer informatie de presentatie Agrarische & Historische erven.
Financiering
Het project “Herstel Agrarisch Cultuurlandschap Fryslân”, ook wel bekend onder de term HAC-F, is een project waarin in samenwerking met de zeven Friese collectieven en Landschapsbeheer Friesland wordt gewerkt aan het herstellen van het agrarische cultuurlandschap in de provincie. Het project wordt gefinancierd uit het Programma voor Plattelandsontwikkeling (POP3), uit ELPFO (“Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland”) en door de Provincie Fryslân. Voor het realiseren van het project is een subsidie van 1,66 miljoen beschikbaar gesteld.