Het Friese landschap herbergt nog altijd sporen die eeuwen geleden door de toenmalige bewoners zijn achtergelaten. Iedere generatie heeft zo haar stempel op de ontwikkeling van het landschap gedrukt en voor een landschappelijke gelaagdheid gezorgd. Deze gelaagdheid en de grote diversiteit aan cultuurlandschappen geeft het Friese landschap zijn eigen unieke ruimtelijke identiteit.
Belangrijk is dat in deze eeuwenoude cultuurlandschappen een zekere logica bestaat tussen bodem, water en het gebruik van het landschap. Landschapsbeheer Friesland maakt deze logica zichtbaar en adviseert over het gebruik van de aanwezige landschapselementen en structuren. Via landschapshistorisch en ontwerpend onderzoek vertellen we het verhaal van het landschap, zorgen we dat het in beleid wordt verankerd en leveren we inspiratie om oude landschappelijke sporen te benutten voor het Friese landschap van de toekomst.
Omgevingsvisies & landschapsbeleid
Het Rijk, de provincie en de gemeenten stellen in het kader van de Omgevingswet nieuwe omgevingsvisies en -plannen op. Het cultuurlandschap met al zijn landschappelijke kwaliteiten vormt een belangrijk onderdeel van de fysieke omgeving. Het landschap, waarin vele opgaven en doelen samenkomen, speelt dan ook een centrale rol in het omgevingsbeleid.
Landschapsbeheer Friesland kan op basis van ruime ervaring breed adviseren over het inbedden van landschap in beleid. Zo kunnen we op een creatieve manier de historie van het landschap vertalen naar kernkwaliteiten en deze verbinden aan kansen in programma's en opgaven. Ook maken wij op basis van landschappelijke kwaliteiten doorvertalingen naar praktische uitvoeringsprogramma's om, vaak met de bewoners, aan de slag te gaan in het landschap.
Landschapsbiografieën & cultuurhistorisch onderzoek
Een landschapsbiografie vertelt het dynamische verhaal van de landschapsontwikkeling van een gebied, streek of gemeente. De vormingsgeschiedenis van het landschap gaat soms duizenden jaren terug in de tijd. In de laatste eeuwen heeft de mens voortgebouwd op deze contouren en zijn er nieuwe lagen aan het landschap toegevoegd. In een landschapsbiografie brengen we dit verhaal in kaart.
Landschapsbeheer Friesland kan ook specifiek onderzoek verrichten naar cultuurhistorische objecten of een bijzonder landschapstype. Hiervoor kunnen wij een cultuurhistorische quickscan uitvoeren. Met het combineren van verschillende bronnen duiden wij zo het onderzoeksobject vanuit diverse invalshoeken. Landschapsbeheer Friesland heeft de kennis in huis om cultuurhistorisch onderzoek uit te voeren, landschappelijke kwaliteiten in kaart te brengen en mee te schrijven aan landschapsbiografieën. Zo brengen wij onze landschapshistorische kennis in bij ruimtelijke planvorming.
Voorbeelden: Landschapsbiografie Smallingerland en het digitaal landschapsverhaal NP de Alde Feanen.
Ontwerpend onderzoek: Mei it ferline foarút
Met de methodiek 'Mei it ferline foarút' (NL: met het verleden vooruit) gebruiken wij het verleden als inspiratie voor toekomstige ruimtelijke opgaven. Met deze methodiek benutten we de wordingsgeschiedenis van het Friese landschap om te werken aan krachtige, duurzame en streekeigen landschappen.
De provincie heeft in haar nieuwe landschappelijke beleid Fryslân opgedeeld in acht deelgebieden. Voor al deze gebieden hebben wij samen met Werkend Landschap een zogeheten ‘chronologica’ uitgewerkt. Dit is een poster waarop de geschiedenis en kernkwaliteiten van landschapstypen inzichtelijk zijn gemaakt. Op basis van de historisch gegroeide logica van het landschap kun je lijnen doortrekken naar de toekomst. De logica vanuit het verleden kan zo met actuele landschappelijke opgaven worden gecombineerd. Op basis daarvan kunnen we prototypes van toekomstige landschappen maken.
Landschapsbeheer Friesland heeft deze methodiek samen met Werkend Landschap ontwikkeld. Kijk voor meer informatie op methetverledenvooruit.nl
Erfgoed & cultuurhistorie in gebiedsprocessen
Bij Landschapsbeheer Friesland redeneren we vaak vanuit de historie van het landschap. In deze historie liggen namelijk allerlei antwoorden besloten die kunnen helpen om hedendaagse en toekomstige problemen buiten aan te pakken. Het is dan ook nuttig om kennis van erfgoed en cultuurhistorie in te zetten bij gebiedsprocessen. Door sporen uit het verleden een prominente rol te geven in gebiedsontwikkelingen kunnen deze als erfgoed en dragers van cultuurhistorie in stand gehouden en voor een moderne toepassing worden benut.
Veel van de historische landschapselementen in het buitengebied hebben lange tijd een specifiek nut gediend. Die elementen pasten vaak ook bij de aanwezige bodem- en wateromstandigheden. Door klimaatverandering of bij andere opgaven worden oude functies opnieuw interessant of kunnen elementen zelfs nieuwe gebruiksfuncties krijgen. Denk bijvoorbeeld aan toepassingen voor meer biodiversiteit, opslag van CO2 of waterberging. Wij kunnen deze functionaliteiten in kaart brengen en aan nieuwe verdienmodellen koppelen.
