Binnen het project 'Blik op Greppelland' doet Landschapsbeheer Friesland - in opdracht van Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed - onderzoek naar greppelland in Fryslân en daarbuiten.
De onderzoeksagenda maakt voor drie sporen helder waar we staan voor wat betreft het greppelland in Fryslân en welke stappen we in de toekomst kunnen zetten om tot behoud van het bestaande areaal en tot vermeerdering van nieuw kruidenrijk, reliëfrijk grasland te komen.
De onderzoekssporen
* Onderzoeksspoor I: Inventarisatie en instandhouding van ‘iconen’
- Waar is nog echt historisch greppelland?
- Hoe kunnen we dat borgen?
- Zijn er kansen in pachtconstructies?
* Onderzoeksspoor II: Historisch systeemfunctioneren en ouderdom
- Archiefonderzoek
- Historisch ecologisch onderzoek
- Archeologisch onderzoek
* Onderzoeksspoor III: Toekomstperspectief
Vanuit Landschapsbeheer Friesland wordt dit onderzoek uitgevoerd door Gerard Westerhuis en Jeroen Wiersma. Deze onderzoekers zijn opgeleid tot landschapshistoricus aan de Rijksuniversiteit Groningen en beide hebben zij volop kennis van en passie voor dit landschapelement.
Monitoring
Gelieerd aan dit project, is Landschapsbeheer Friesland bezig met een monitoringsopdracht voor de provinsje Fryslân. Doel van deze opdracht is om in 8 verschillende pilotgebieden - die over heel Fryslân verspreid liggen - op hoogtekaarten van AHN en luchtfoto’s vanaf 1950 te kijken wat er vroeger aan greppelland lag en wat er nu nog is. De pilotgebieden hebben een grootte van 6x6 kilometer en zijn verdeeld over de 8 verschillende oercultuurlandschappen die we in Fryslân onderscheiden, te weten de Waddeneilanden, Gaasterland, Zuidelijke Wouden, Noordelijke Wouden, It Lege Midden, Westergo, Middelzee & Marne en Oostergo.
De gemeente Súdwest Fryslân haakt aan op deze opdracht en laat dit onderzoek op álle percelen in de gemeente uitvoeren. Van Landschapsbeheer Friesland krijgen de graslandpercelen in die gemeente een waarde toegekend van 0 tot 3, variërend van geen greppels (0) tot het meest waardevolle greppelland dat onaangepast is gebleven sinds 1950 (3). Deze informatie wordt aangewend om de vraag uit onderzoeksspoor I van de onderzoeksagenda te beantwoorden.
Stagiaire Hendrik Hekstra van de opleiding Management van de Leefomgeving - Van Hall Larenstein - houd zich bezig met het analyseren van de individuele percelen aan de hand van luchtfoto's en hoogtekaarten.
Eindproducten
Binnenkort verschijnt er een toegankelijk geschreven, rijk geïllustreerd en wetenschappelijk verantwoord artikel waarin er op basis van de laatste stand van zaken op het gebied van de ligging, afname door de jaren heen, historisch functioneren van greppelland en de ouderdom daarvan een voorstel voor een verdere onderzoeksagenda wordt gedaan. Daarnaast wordt er in het artikel een blik op de toekomst geworpen, waarbij de potentie van nieuw greppelland wordt verkend, en voorstellen worden gedaan voor het behoud van bestaand greppelland.
Ter afsluiting van monitoringsopdracht zal er een expertsessie met de betrokkenen worden georganiseerd waarin wordt bekeken hoe behoud - of het terugbrengen - van greppelland in de 8 regio’s kan bijdragen aan diverse opgaven waar we voor staan. En om de resultaten van het monitoringsonderzoek bij een breder publiek onder de aandacht te brengen, wordt er nog een openbaar toegankelijke presentatie gegeven.
Herstel kruidenrijk greppelland
In de tussentijd is Landschapsbeheer Friesland, samen met projectpartners It Lege Midden en Boerennatuur Westergo aan de slag met de uitvoering van een Erfgoed Deal project om eeuwenoud greppeltsjelân in de regio's Aldeboarn-De Deelen en Baarderadiel te herstellen of nieuw aan te leggen. Lees meer over dit project op onze website.
Meer informatie
Meer te weten komen over dit de onderzoeksagenda 'Blik op Greppelland' of het monitoringsproject dat wij voor de provinsje Fryslân en de gemeente Súdwest Fryslân uitvoeren? Neem contact op met senior projectleider Dennis Worst.