Sinds begin 2025 is Beetsterzwaag de vaste uitvalsbasis van Hendrik Hekstra, derdejaars student van de opleiding ‘Managament van de Leefomgeving’ (Van Hall Larenstein). Voor Landschapsbeheer Friesland werkt hij als stagiair aan het project ‘Monitoring Greppelland’. Het inventariseren van de stand van het greppelland doet hij op acht pilotgebieden verdeeld over Fryslân, waaronder de gehele gemeente Súdwest Fryslân.
Nieuw gebied verkennen
Hoe Hendrik zo bij deze stageopdracht terechtkwam? “Ik bin bot ynteressearre yn lânskip en bin foaral bekind yn de Noardlike Fryske Wâlden, wer ‘t ik sels wenje. Der help ik myn omke mei it snoeien fan de elzesingels dy’t om syn lân hinne steane.” Toen hij bij Landschapsbeheer Friesland de kans kreeg om de waarde achter een ander, meer onopvallend landschapselement te ontdekken, heeft hij die met twee handen gegrepen.
Rood, groen en oranje
Voor zijn werk gebruikt Hendrik AHN hoogtekaarten om te kijken waar het greppelland zich bevindt. Als dat eenmaal duidelijk is, wordt het perceel vergeleken aan de hand van luchtfoto’s uit 1949 om zo de oudste en meest unieke stukken greppelland te lokaliseren. “As it om âld greppeltsjelân giet, jou ik it lân de kleur grien, as de greppels der folslein oars by lizze as yn 1949 wurd it oranje en at d’r gjin greppels mear binne, krijt it de kleur read. Twiifelgefallen meitsje ik blau en bepraat ik mei myn staazjebegelieder.”
Uit greppeloogpunt
Des te langer langer Hendrik bezig is met het monitoren van het oude Friese greppelland, des te meer zijn oog er op valt. Overal waar hij door het landschap rijdt, ziet hij plotseling greppels liggen: “Ek yn de wâlden hast wol hoekjes greppeltsjelân.” Maar vooral in veengebieden komt hij het veel tegen: daar is het volgens hem gewoon een heel handige manier om het land begaanbaar te houden.
Nuttig werk
Hendrik is blij met deze stageopdracht omdat hij zich nuttig kan maken voor - uiteindelijk het behoud en herstel van - oud cultuurlandschap. Hij krijgt de indruk dat veel mensen enthousiast zijn over wat hij doet: “We hiene ofrûne wike in byienkomst mei de provinsje Grins, de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed en de feriening BoerenNatuur Groningen West en dy fûnen dit ek hiel nijsgjirrich.” Er wordt ongetwijfeld iets gedaan met de uitkomsten van zijn onderzoek.
Geen beschermde status
Of er ook nadelen zitten aan deze opdracht? Nee, volgens Hendrik bevalt het allemaal heel goed en is hij nog geen echte obstakels tegen gekomen. Het enige is dat er as we speak nog steeds greppelland uit praktische overweging verdwijnt. “Op dit stuit hat âld greppeltsjelân gjin beskermde status en dat wylst it hiel wichtich leefgebiet is foar greidefûgels dy’t harren skûlplak en fretten fyne yn en rûnom de fochtige grûn fan de greppels. Mar greppellân is foar folle mear saken wichtich: sa leit der yn âld greppellân in soad koolstof opslein, kinne greppels brûkt wurre foar it fêsthâlden en de ôffier fan wetter as dat nedich is én hat it âlde greppellân in grutte kultuerhystoaryske wearde omdat it in hiel stik skiednis fan it gebiet fertelt."
ANLb regeling
Hendrik oppert dat het mooi zou zijn als boeren beloond zouden worden voor het aanhouden of herstellen van greppelland en dat er eigenlijk een Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer (ANLb) regeling zou moeten komen specifiek voor greppelland. Met de eindproducten die mede dankzij het monnikenwerk van Hendrik straks worden opgeleverd, ligt er in ieder geval een mooie kaart waar de provincie Fryslân en de gemeente Súdwest Fryslân mee verder kunnen richting het behoud en herstel van greppelland in de toekomst!
Meer weten?
Lees meer over het onderzoek naar kruidenrijk greppelland of over de uitvoering van herstelmaateregelen.