Projecten

Al 25 jaar lang, vinden in heel Nederland de jaarlijkse Nationale Natuurwerkdagen plaats in het eerste weekend van november. Op vrijdag 1 en zaterdag 2 november 2024 wordt er ook op verschillende plekken in Fryslân buiten gewerkt aan groene projecten.

Op de Natuurwerkdagen krijgt het landschap een opknapbeurt: het is de grootste vrijwilligersactie in de Nederlandse natuur! Iedereen kan op deze dag meehelpen aan het behoud en herstel van natuur en landschap. Denk hierbij aan activiteiten zoals snoeien, zagen, bomen planten, schoonmaken van tuinbedden, aanleggen van poelen en paden, knotten van wilgen, maken van takkenrillen en het verwijderen van riet. 

Coördinator in Fryslân

Landschapsbeheer Friesland is coördinator van de Natuurwerkdag in de provincie Friesland en zorgt dat er op de verschillende kluslocaties (extra) gereedschap en ander klusmateriaal beschikbaar is. Ook zorgen wij voor promotie van de Natuurwerkdag, zodat er diverse klussen worden aangemeld én er genoeg vrijwilligers paraat staan op 1 en 2 november. 

Heb je nog een groene klus liggen?

Mag er bij jou in het dorp, in jouw (moes)tuin of rond je bedrijf wel wat vergroening plaatsvinden? Of is er juist teveel groen en moet er gesnoeid worden voor extra licht en lucht? Wil je een sociale voedseltuin of een voedselbos aanleggen? Doe het samen met gelijkgestemden! Meld je klus snel aan op de website van Natuurwerkdag zodat iedereen in jouw omgeving de klus kan bekijken en zich kan aanmelden. Twijfel je of je klus wel geschikt is? Bel dan even naar het kantoor van Landschapsbeheer Friesland in Beetsterzwaag: (0512) 38 38 00     

Zoek een leuke klus uit

Ben jij een buitenmens? Hou je ervan om je handen uit de mouwen te steken? Doe het samen met gelijkgestemden op de Natuurwerkdagen! Zoek een leuke klus uit op de website van de Natuurwerkdag. Misschien neem je ook wel je buurvrouw, zoon, vriendin of broer mee op klus? Lekker samen buiten werken, daar wordt je blij van. We zien je graag op de Natuurwerkdag! 

Partners van de Natuurwerkdag 

De Natuurwerkdag wordt op landelijk niveau georganiseerd door LandschappenNL, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en Scouting Nederland. Ondersteunende partijen zijn: IVN Natuureducatie, de Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie (NJN), ANWB en KNNV (vereniging voor veldbiologie). De Natuurwerkdag wordt mede mogelijk gemaakt door de Postcode Loterij.

Er komt een meerjarig programma voor het herstel en de versterking van het landschap en de cultuurhistorie langs de Waddenkust. Landschapsbeheer Friesland, Landschapsbeheer Groningen en Landschap Noord-Holland gaan samen met Visit Wadden € 7,7 miljoen in de Waddenkust investeren onder de noemer 'Programma Herstel Cultuurlandschap'. Van dit bedrag wordt € 2.967.667,- bijgedragen door het Waddenfonds. De focus van de grootscheepse herstelplannen ligt op de slaperdijken, zeearmen, wadkreken en voormalige eilanden.   

Het cultuurlandschap van het Waddengebied heeft zich door de eeuwen heen gevormd door een samenspel tussen de natuur en de mens. Het landschap vertelt dit verhaal en kenmerkt zich door een dynamische en gevarieerde zee en een landschap met polders, parallelle dijken, wegen en veel meer karakteristieke onderdelen. “Helaas zijn veel van die kenmerkende natuurlijke elementen in de loop der jaren verdwenen of verwaarloosd. Daarom gaan we aan de slag om de cultuurhistorische en landschappelijke elementen te herstellen en zichtbaar te maken”, aldus directeur Peter Hellinga van Landschapsbeheer Groningen, die samen met Landschapsbeheer Friesland, Landschap Noord-Holland en Visit Wadden de plannen uitvoert. 

Projecten in Fryslân

Verdeeld over de provincies Noord-Holland, Friesland en Groningen bestaat het programma uit zo'n 20 deelprojecten. Wat gaat er in Friesland zoal gebeuren? Hieronder een greep uit de projecten die de komende jaren in onze provincie zullen worden uitgevoerd: 
* Het aanleggen van groenelementen langs de Hemdijk tussen Blauwhuis en Tjerkwerd in Súdwest Fryslân, zowel in de bermen als op aangrenzende boerenerven
* Het restaureren van de dijkcoupures (weingatten) en schotbalkhuisjes langs de Alddyk bij het dorp Eanjum in Noardeast Fryslân
* Het creëeren van natuurrijke slaperdijken in gemeente Waadhoeke door het aanplanten van verschillende soorten groen 
* Het accentueren van slenken in Westergo met groen op de kwelderruggen in samenwerking met dorpen in de gemeente Waadhoeke
* Het gebruiksklaar maken van sluis Noorderverlaat en het aanpassen van duikers om tien dorpen in Noardeast Fryslân voor recreatief vaarverkeer te ontsluiten  

Het landschap ontdekken

Tegelijk met het opknappen worden kenmerkende landschappelijke en cultuurhistorische elementen ook beleefbaar gemaakt voor het publiek, wordt de leefomgeving van specifieke plant- en diersoorten verbeterd en gaat er veel aandacht uit naar educatie en het vertellen van de verhalen die bij het Waddenlandschap en de cultuurhistorie horen. Langs de hele Waddenkust worden nieuwe wandel- en fietsroutes, informatiepunten en groene ontmoetingsplekken aangelegd. Op die manier kan iedereen het landschap ontdekken. Daarnaast zal het verhaal en de geschiedenis achter bepaalde landschapswaarden en cultuurelementen verteld worden.

De uitvoering van het programma wordt verzorgd door de programmapartners Landschapsbeheer Friesland, Landschapsbeheer Groningen, Landschap Noord-Holland en Visit Wadden. Zij doen dit in samenwerking met de provincies, gemeentes, waterschappen en andere (lokale) partijen.

De Dorpenatlas Fryslân informeert inwoners en andere geïnteresserden over het ontstaan, de ontwikkeling en de kenmerken van dorpen, steden en gehuchten in Fryslân. Vanaf dinsdag 24 september kan ieder dorp zijn verhalen digitaal aanleveren. Op deze datum vond de lancering van de Dorpenatlas Fryslân plaats tijdens een feestelijke bijeenkomst in Eanjum

Kruidenrijk greppelland dient meerdere doelen. Het is niet alleen prachtig cultuurhistorisch erfgoed, het zorgt er ook voor dat wij ons kunnen aanpassen op het veranderende klimaat en nog zoveel meer. De hoogste tijd om greppelland een nieuwe toekomst in ons landschap te geven!     

Begin juni is Landschapsbeheer Friesland van start gegaan met het project Landschapsbiografie Idzegea. De landschapsbiografie wordt geschreven als onderdeel van het Friese Veenweide Programma 2021-2030; Idzega is één van de ontwikkelgebieden uit dit programma.

Vanuit de Regiodeal Natuur Inclusieve Landbouw (NIL) Noord-Nederland - Friese Kleiweide en mede ondersteund door het Herstelprogramma Biodiversiteit Fryslân is Landschapsbeheer Friesland samen met BoerenNatuur Fryslân, Kening, Altenburg & Wymenga, Werkend Landschap en Van Hall Larenstein én het gebied zelf begin 2024 aan de slag gegaan met het project 'Mei it ferline foarút op'e klaai'. Het doel is om het biodiverse cultuurlandschap van de kleiweide te versterken door ecologische verbindingen en kruidenrijke weiden te stimuleren.

Stinzenplanten zijn bol-, knol- en wortelgewassen. Denk hierbij aan sneeuwklokjes, krokussen en bosanemonen. Deze bijzondere verwilderende voorjaarsbloeiers zijn onlosmakelijk verbonden met historische plekken in het noordelijke zeekleilandschap langs de Waddenkust. Denk aan (voormalige) stateterreinen in Friesland, borgterreinen in Groningen en rond stolpboerderijen in Noord-Holland.

Zuidoost Friesland kent een bijzonder afwisselend landschap. Van kleinschalige esgehuchten in de buurt van Oosterwolde tot de hoogvenen rond Fochteloo. En van een besloten elzensingellandschap in de omgeving van Drachten tot een open veenweidegebied met petgaten rond Tijnje en Munnekeburen. Vanuit Regio Deal Zuidoost Friesland is gesignaleerd dat dit rijke cultuurlandschap steeds meer onder druk komt te staan. Landschapsbeheer heeft zich in Zuidoost-Fryslân hard gemaakt om de landschappelijke kwaliteit te behouden. Hoe we dat hebben gedaan? 

Voor het waterrijke natuurgebied Nationaal Park de Alde Feanen wordt nagedacht om het park klaar te maken voor de toekomst. In het kader van ‘Nationale Parken Nieuwe Stijl’ werkt men aan een Nationaal Park met internationale allure waarbij ook de ruimere omgeving bij het park wordt betrokken. Via onder meer kunst, natuurversterking en een eigen streekidentiteit wordt hier invulling aan gegeven. Deze verschillende pijlers worden gelijktijdig via inspirerende projecten uitgewerkt. Dit moet leiden tot een integraal plan voor het gebied. Landschapsbeheer Friesland is gevraagd om de landschapshistorische kenmerken en kwaliteiten van het bredere gebied rondom de Alde Feanen in een digitaal verhaal op een rijtje te zetten.  

Voor een goed beheer van het Fochteloërveen zijn tal van factoren van belang. Dit bijzondere hoogveenreservaat heeft de afgelopen jaren onder andere te kampen met een hardnekkige verdroging. Om deze verdroging op een weloverwogen manier aan te kunnen pakken zijn verschillende analyses uitgevoerd. Een daarvan is de LESA, oftewel de LandschapsEcologische SysteemAnalyse. Landschapsbeheer Friesland is gevraagd om het cultuurhistorische deel van deze systeemanalyse uit te voeren.

It Fryske Gea bezit een paar een cultuurhistorische pareltjes, waar slaperdijk de Alddyk boven Anjum er één van is. Zij hebben Landschapsbeheer Friesland gevraagd om de cultuurhistorische waarde van dit landschapselement in kaart te brengen. Met deze informatie kan It Fryske Gea werken aan het versterken en beheren van het element zonder daarbij de cultuurhistorische identiteit van de slaperdijk uit het oog te verliezen.

Het verleden als raadgever gebruiken voor de toekomst, dat is de kern van de methodiek van Mei it ferline foarút (MIFF). Hierbij benutten we de logica van het historische landschap voor het inrichten van de duurzame, streekspecifieke landschappen van de toekomst.